کد مطلب:33658 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:123
و اعلم انك انما خلقت للاخره لا للدنیا و للفناء لا للبقاء و للموت، لا للحیاه و انك فی منزل قلعه و دار بلغه و طریق الی الاخره و انك طرید الموت الذی لا ینجو منه هاربه و لا یفوته طالبه و لا بد انه مدركه، فكن منه علی حذر ان یدركك و انت علی حال سیئه قد كنت تحدث نفسك منها بالتوبه فیحول بینك و بین ذلك، فاذا انت قد اهلكت نفسك. یا بنی اكثر من ذكر الموت و ذكر ما تهجم علیه و تفضی بعد الموت الیه حتی یاتیك و قد اخذت منه حذرك و شددت له ازرك و لا یاتیك بغته فیبهرك. و ایاك ان تغتر بما تری من اخلاد اهل الدنیا الیها و تكالبهم علیها، فقد نباك الله عنها و نعت هی لك نفسها و تكشفت لك عن مساویها، فانما اهلها كلاب عاویه و سباع ضاریه، یهر بعضها بعضا و یاكل عزیزها ذلیلها و یقهر كبیرها صغیرها. نعم معقله و اخری مهمله قد اضلت عقولها و ركبت مجهولها سروح عاهه بواد وعث. (...): بدان كه تو را برای آخرت آفریده اند نه برای دنیا، تو را برای فنا آفریده اند نه بقاء و برای رفتن نه ماندن، برای مردن، نه برای زندگی. تو در جایی هستی كه باید از آنجا بروی، تو در دست مرگی هستی كه هیچ كس نمی تواند از او بگریزد، ناچار دست مرگ به همگان خواهد رسید. بپرهیز از این كه مرگ هنگامی به سراغت بیاید كه تو در حال نیكویی نباشی: (یعنی) بخواهی توبه كنی اما او تو را از آن باز دارد، [صفحه 231] و خویشتن را تباه كرده باشی. فرزندم بسیار ذكر مردن كن و به یاد احوال پس از مرگ باش تا هنگامی كه درآمد، مجهز و آماده باشی و ناگهان بر سر تو نیاید و تو را مغلوب ننماید. مبادا فریفته شوی كه می بینی دیگران این گونه حریصانه بر دنیا افتاده اند (و بگویی كه مگر ما از ایشان چیزی كم داریم ؟ و با این استدلال همراه شان غفلت پیشه كنی) چه خداوند تو را از ماهیت دنیا آگاه كرده است و دنیا نیز خود بدیهای خود را باز نموده است. اهل دنیا سگانند عوعو كنان و درندگانند در پی صید روان. به جان یكدیگر افتاده اند، این، آن را می درد و آن، این را می خورد. گروهی حیوانات لجام دار هستند و رسن بر پای دارند، گروهی دیگر نیز رها هستند... میان این عبارات اخیر و آنچه در ابتدای نامه آمده است، اختلاف لحنی وجود دارد. در این عبارات آمده است كه «بسیار یاد مرگ كن». و در آن عبارات آمده است كه «دل خود را با یاد مرگ نرم كن». در بعضی روایات نیز آمده است كه: كفی بالموت واعظا مرگ، آدمی را از وعظهای دیگر مستغنی می كند. یعنی آدمی با داشتن این موعظه گر، از واعظان دیگر بی نیاز می شود. اما چگونه یاد مرگ، دل را ذلیل می كند ؟
امیرالمومنین (ع) در این نامه در باب مرگ دو گونه سخن گفته اند. یكی همان است كه در ابتدای این نامه خواندیم. دیگری نیز به این عبارات است:
صفحه 231.
یاد مرگ سركشی های نفس را رام می كند
یاد مرگ و یاد خداوند هر دو تلفیق عجز می كنند
عجز خوراك روحی عارفان است
عشق نیز تلقین عجز و جبر شیرین می كند
تلقین عجز تلقین یك صفت اخلاقی مذموم نیست
عارف در مرگ دو چیز می بیند
شیطان و فرعون از یاد مرگ گریزان بودند
طلب عمر طولانی بدون طاعت از شیطان زدگی است
یاد مرگ حب دنیا را می زداید و خود خواهی نفس را می شكند